Umowa kohabitacyjna (umowa konkubencka lub umowa partnerska)

Osoby pozostające w związku nieformalnym, bez względu na to czy jest to para heteroseksualna, czy para jednopłciowa, mogą formalnie uregulować swoje stosunki. Umowa jaką mogą zawrzeć, potocznie nazywana jest umową konkubencką lub partnerską. W istocie, jest to jednak umowa kohabitacyjna. Jakie kwestie reguluje i czy można przyrównać ją do zawarcia związku małżeńskiego w urzędzie stanu cywilnego?

Kohabitacja a konkubinat

W potocznym rozumieniu, związek dwojga ludzi będący alternatywą dla małżeństwa, tzw. wolny związek, nazywa się konkubinatem. Należy jednak odróżnić instytucję konkubinatu od kohabitacji, ponieważ istota każdego z tych typów związków sprowadza się do innego stanu faktycznego. Zamienne stosowanie określenia konkubinatu z kohabitacją, w rzeczywistości jest błędne.

Związek kohabitacyjny można określić jako ten poważniejszy niżeli konkubinat. Kohabitacja wymaga, obok bliskości fizycznej i stosunków intymnych, stałego wspólnego zamieszkiwania i de facto wspólnego prowadzenia gospodarstwa domowego.

Osoby tworzące z kolei związek konkubencki, co do zasady, łączy stosunek intymny, niemniej jednak do zaistnienia konkubinatu nie jest wymagane stałe wspólne zamieszkiwanie.

Umowa kohabitacyjna

Zarówno kohabitacja, jak i konkubinat, sam w sobie nie wywołuje żadnych skutków osobowych ani majątkowych między partnerami. W sytuacji chęci uregulowania ich, obie osoby muszą wyrazić taką wolę i samodzielnie podjąć ku temu czynności.

W obszernym wachlarzu umów nazwanych uregulowanych kodeksem cywilnym próżno szukać umowy kohabitacyjnej. Niemniej, obowiązujące prawo pozwala na zawieranie umów nienazwanych, czyli takich, których strony same je nazywają i kształtują zakres obowiązywania. W zasadzie jedynym ograniczeniem jest konieczność działania w granicach prawa.

By zachować ważność zapisów samej umowy, jak i jej załączników, warto nadać jej formę aktu notarialnego. Tego typu umowę zawiera się na czas określony lub nieokreślony.

Zakres umowy

Umowa kohabitacyjna jest umową powstającą na podstawie przepisów prawa cywilnego. Swoją treścią reguluje szczegóły prawne oraz praktyczne, dotyczące wspólnego życia partnerów. Ponadto, może określać czas trwania związku, choć co do zasady, zawierana jest na czas nieokreślony. Umowę tego typu można oczywiście wypowiedzieć lub rozwiązać.

Zakres kwestii, jakie regulować może tego typu umowa, jest bardzo szeroki. W niektórych przypadkach może wydawać się, że poszczególne regulacje są zbyt daleko idące. Należy jednak mieć na uwadze, że tego typu umowy, w większości, zawierają osoby, które wykluczają zawarcie związku małżeńskiego lub jako pary homoseksualne, nie mają możliwość takiego związku zawrzeć, a mimo wszystko planują ze sobą wspólne życie.

Zatem, w umowie mogą znaleźć się zapisy regulujące obowiązek opieki nad partnerem na przykład w przypadku wystąpienia u niego niepełnosprawności. Strony mogą zobowiązać się do troski i współdziałania w różnych sferach życia. Mogą udzielić zgody na przyjęcie nazwiska przez partnera. Mogą także określić obowiązek alimentacyjny lub rentę alimentacyjną, w sytuacji wypowiedzenia lub rozwiązania umowy z winy jednego z partnerów.

Temat umów konkubenckich nie raz był szerzej omawiany w przestrzeni publicznej w kontekście opieki medycznej, tj. pozyskiwania informacji o stanie zdrowia lub podejmowania decyzji w zakresie leczenia partnera, który takich decyzji nie jest w stanie podąć autonomicznie. Oczywiście tego typu kwestie, jak zwolnienie z tajemnicy medycznej, w treści omawianej umowy również mogą się znaleźć.

Umowy kohabitacyjne są szczególnie pomocne w sytuacji sporu między partnerami, gdy ci posiadają wspólny kredyt czy są właścicielami nieruchomości lub przedmiotów o znaczącej wartości. W małżeństwie tego typu kwestie są regulowane przez instytucję wspólnoty majątkowej lub intercyzy, a tym samym przepisami kodeksu rodzinnego. W przypadku związku nieformalnego, wszelkie spory wynikające z zawartej przez partnerów umowy, rozpatrywane będą przez wydział cywilny sądu powszechnego.

Pełnomocnictwa i testamenty

Ważnymi dodatkowymi elementami umowy regulującej wzajemne stosunki partnerów są stosowne pełnomocnictwa oraz testamenty. Należy pamiętać, że związki partnerskie nie są regulowane przez prawo spadkowe. Wobec powyższego, jeżeli partnerzy chcą po sobie dziedziczyć, koniecznym jest zawarcie tego w testamencie. W innym przypadku do takiego dziedziczenia nie dojdzie. Przy czym testament najlepiej spisać u notariusza, ponieważ ręcznie sporządzony testament stosunkowo łatwo podważyć.

Pełnomocnictwo z kolei będzie niezbędne, jeżeli partner chce upoważnić partnera między innymi do załatwiania spraw urzędowych lub sądowych. Obejmuje to także sprzedaż lub kupno nieruchomości, dostępu do produktów bankowych, czy chociażby odbiór awizowanej przesyłki na poczcie. Partnerzy dowolnie mogą kształtować zakres pełnomocnictwa. By nadać mu ważność, szczególnie przed instytucjami, niezbędna jest forma notarialna dokumentu.

Jeżeli zainteresował Cię temat umowy kohabitacyjnej, wypełnij formularz zgłoszeniowy i sprawdź jakie warunki możesz zawrzeć w swojej umowie.