biuro@kancelaria-platek.pl
Według danych opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny, średnim wiekiem, w którym Polacy zawierają związek małżeński jest 30 lat dla mężczyzn i prawie 28 lat dla kobiet. Z kolei najmłodszymi nowożeńcami mogą być osiemnastolatkowie. Polskie prawo przewiduje jednak odstępstwa od tej zasady.
Zgodnie z obowiązującym porządkiem prawnym, osoba, która nie skończyła osiemnastego roku życia, nie może zawrzeć związku małżeńskiego. Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje jednak wyjątek od tej reguły. Niemniej jednak, by młodsza osoba wyszła za mąż, wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego. Ponadto koniecznym jest spełnienie określonych przesłanek.
Osiągnięcie wieku
Pierwszą z przesłanek jest osiągnięcie wieku 16 lat w przypadku kobiet. Wówczas może ona złożyć wniosek o wyrażenie przez sąd zgody na zawarcie związku małżeńskiego. Takiego prawa pozbawieni są mężczyźni. W ich przypadku dopiero osiągnięcie wieku 18 lat pozwala na ślub.
Wniosek o wyrażenie zgody na zawarcie związku małżeńskiego w wieku poniżej 18 roku życia może złożyć tylko sama zainteresowana. Przez przedstawicieli ustawowych (np. rodziców) może być reprezentowana dopiero po złożeniu wniosku, w toku postępowania.
Co istotne, kobieta składając odpowiedni wniosek do sądu nie musi mieć osiągniętego wymaganego progu wieku. Ważnym jest jednak, by to w dniu orzekania miała ukończony 16 rok życia.
Ważna przyczyna
Drugą przesłanką jest wystąpienie ważnej przyczyny. Czym ona jest? Nie została wprost określona w przepisach, wobec czego sąd przy orzekaniu ma szeroki zakres interpretacji ów przyczyny. Należy podkreślić, że każda z poddanych analizie spraw jest inna, w związku z czym ważna przyczyna może różnić się w zależności od stanu faktycznego sprawy.
Niemniej jednak z praktyki można wskazać pewien zakres przyczyn, które mogą pozytywnie wpłynąć na wynik rozpatrywanego wniosku. Zaliczyć do nich można więc np. urodzenie się dziecka czy ciąże wynikłą ze związku osób chcących zawrzeć związek małżeński. Za ważny powód uważane jest również bezpośrednie zagrożenie życia jednej ze stron zamierzonego małżeństwa. W orzecznictwie wskazuje się z kolei, że za ważną przyczynę nie można uznać chęci małoletniej uzyskania pełnoletności i opuszczenia domu rodzinnego albo domu dziecka.
W sytuacji, gdy małoletnia wstąpi w związek małżeński, uzyskuje pełnoletność oraz pełną zdolność do czynności prawnych. Nie traci jej nawet w przypadku unieważnienia małżeństwa.
Dobro rodziny
Trzecią przesłanką jest dobro założonej rodziny. Wskazuje się, że dobro rodziny należy rozumieć przez dbałość o jej prawidłowe funkcjonowanie. Przy orzekaniu sąd bierze pod uwagę sytuację osobową każdego z przyszłych małżonków, cechy oraz relacje między nimi, mające potencjalny wpływ na trwałość i zgodność małżeństwa. Ponadto, sąd bierze pod uwagę dojrzałość do współżycia małżeńskiego, predyspozycje zawodowe, posiadanie środków pozwalających na utrzymanie rodziny.
Marta Misiaszek