Przestępstwo niealimentacji stanowi istną plagę społeczną — obok znęcania się, stanowi ono najczęściej popełniany czyn zabroniony skierowany przeciwko rodzinie i opiece.
Dzieje się tak, pomimo iż zagrożone jest ono surową sankcją, zaś w polityce karnej państwa, walka
z przestępstwem niealimentacji stanowi jeden z absolutnych priorytetów.
Co to jest przestępstwo niealimentacji?
Przestępstwo niealimentacji polega na uchylaniu się zobowiązanego od wykonywania określonego prawem obowiązku alimentacyjnego. Występek ten jest uregulowany w art. 209 Kodeksu karnego.
Alimenty są świadczeniami pieniężnymi na rzecz osób uprawnionych, które nie mogą samodzielnie uzyskać środków na swoje utrzymanie.
Do świadczeń alimentacyjnych zobowiązani są przede wszystkim rodzice wobec dzieci, dzieci wobec rodziców oraz współmałżonkowie wobec siebie nawzajem.
Podkreślić trzeba, że sprawca przedmiotowego przestępstwa dopuszcza się naruszenia obowiązku zabezpieczenia materialnych podstaw uzasadnionej egzystencji osób, których prawa alimentacyjne wynikają przede wszystkim z prawomocnego orzeczenia sądowego normującego ten obowiązek, bądź ugody zawartej przed Sądem albo innym organem.
Obowiązek ten może wynikać również z jakiejkolwiek innej umowy
Kto może się dopuścić przestępstwa niealimentacji?
Przestępstwa niealimentacji może dopuścić się jedynie osoba, która nie wypełnia z winy umyślnej ciążącego na niej obowiązku dostarczania uprawnionemu uzasadnionych środków utrzymania.
Osoba zobowiązana, musi być obiektywnie zdolna do płacenia alimentów w sensie materialnym, a więc dysponować odpowiednią zdolnością zarobkową i majątkową. Co więcej, osoba zobowiązana – aby wypełnić znamiona przestępstwa musi wykazywać złą wolę w postaci umyślnego, a więc w pełni świadomego uchylania się od realizacji swego obowiązku alimentacyjnego.
Tym samym, nie dochodzi do popełnienia tego rodzaju czynu zabronionego, w sytuacji gdy zachowanie sprawcy spowodowane jest przyczyną zewnętrzną, całkowicie od niego niezależną — na przykład ciężką chorobą lub pozbawieniem zdolności zarobkowania.
Sprawcę musi więc cechować negatywny stosunek psychiczny do samego świadczenia alimentacyjnego, sprawiający, że dopuszcza się on jego niedopełnienia, pomimo że ma obiektywną możliwość jego wykonania. Czyni to, gdyż nie chce wypełnić swojego obowiązku lub go lekceważy.
Kolejną okolicznością warunkującą odpowiedzialność sprawcy jest powstanie zaległości alimentacyjnych w określonej kwocie lub odpowiednio długiego opóźnienia w spełnieniu świadczenia innego niż okresowe. Przestępstwo niealimentacji ma miejsce wówczas, gdy łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące.
Kwalifikowana postać przestępstwa niealimentacji – niealimentacja przepisy
Musisz wiedzieć, że przestępstwo niealimentacji ma swoją kwalifikowaną postać, która powoduje zaostrzenie odpowiedzialności karnej. Mo ona miejsce wówczas, gdy sprawca poprzez niepłacenie alimentów naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb życiowych,
Co należy przez to rozumieć?
Jak wskazał Sąd Najwyższy, zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych oznacza dostarczenie środków materialnych koniecznych nie tylko do utrzymania, ale również do uzyskania niezbędnego wykształcenia i korzystania z dóbr kulturalnych.
Pojęcie to obejmuje więc nie tylko zabezpieczenie minimum egzystencji w postaci środków przeznaczonych na utrzymanie i wykształcenie dziecka, lecz także stworzenie mu warunków umożliwiających zaspokojenie potrzeb wyższego rzędu istotnych dla kształtowania jego osobowości i nawyków kulturalnych. Tym samym, obowiązek ten dotyczy to nie tylko odzieży, żywności, mieszkania czy środków higieny, ale także niezbędnych książek i przyborów szkolnych, kursów językowych, środków wspomagających rozwijanie zainteresowań i talentów oraz zapewniających odpowiednie wykształcenie i przygotowanie zawodowe, wychowanie oraz przystosowanie do życia w społeczeństwie.
Jaka kara za przestępstwo niealimentacji?
W przypadku popełnienia przestępstwa niealimentacji w jego podstawowej formie sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Jego kwalifikowana forma zagrożona jest grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do dwóch lat.
W jaki sposób następuje ściganie przestępstwa niealimentacji?
Co do zasady ściganie przestępstwa niealimentacji następuje na wniosek:
- pokrzywdzonego,
- organu pomocy społecznej lub
- organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego.
Nie jest to więc przestępstwo ścigane z urzędu, konieczne jest bowiem wykazanie w tym zakresie inicjatywy przez podmiot do tego uprawniony.
Od powyższego istnieje jeden wyjątek. Jeżeli pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne albo świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, wówczas ściganie przestępstwa niealimentacji następuje z urzędu.
Kiedy sprawca niealimentacji nie podlega karze?
Ustawodawca przewidział pewne sytuacje, w których sprawca przestępstwa niealimentacji nie podlega karze.
Dotyczy to przypadku, gdy uiści on w całości zaległe alimenty nie później jednak niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego.
Sąd odstępuje także od wymierzenia sprawcy kary, nawet jeżeli doszło do narażenia osoby uprawnionej na niemożność zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb życiowych, chyba że wina i społeczna szkodliwość czynu przemawiają przeciwko odstąpieniu od wymierzenia sprawcy kary.
Szukasz kancelarii, która pomoże Ci z problem niealimentacji?
Skontaktuj się z Nami, aby omówić szczegóły sprawy.
