Na przestrzeni ostatnich lat, przepisy dotyczące dostępu do dokumentacji medycznej po śmierci pacjenta uległy zmianom.
Jeszcze niedawno, bliscy zmarłego mieli możliwość decydowania o jego dokumentacji medycznej. Mieli takie prawo bez względu na ich stosunki przed śmiercią, nawet jeśli nie utrzymywali kontaktu lub zmarły uważał ich za niegodnych dziedziczenia. Taki stan rzeczy stwarzał zagrożenie, że osoba, która w żaden sposób nie była emocjonalnie związana ze zmarłym, zabroni lekarzowi udzielić jakichkolwiek informacji osobom rzeczywiście bliskim zmarłemu.
Aktualnie, o dostępie do informacji medycznych, w sytuacji jakichkolwiek wątpliwości, decyduje sąd.
SPÓR MIĘDZY BLISKIMI A TAJEMNICA LEKARSKA
Umiera pacjent. Jeśli bliski zmarłego chce otrzymać dostęp do dokumentacji, a lekarz ma wątpliwości co do jego zażyłości z pacjentem. Wówczas może skierować wniosek do sądu, by ten wyraził, lub nie, zgodę na udostępnienie danej osobie informacji medycznej.
Co jeśli dochodzi do sytuacji, w której bliscy zmarłego są podzieleni – jeden z nich chce otrzymać wgląd do jego dokumentacji medycznej, drugi nie wyraża na to zgody? W sytuacji sporu, lekarz również składa wniosek do sądu. Tym razem sąd stwierdza, która ze stron ma prawo do decyzji w zakresie udostępnienia dokumentacji medycznej zmarłego.
W trakcie postępowania sądowego, podczas którego ma dojść do ustalenia, który z bliskich ma prawo do decydowania o dokumentacji zmarłego, sąd bada:
- interes obu stron w uzyskaniu tej dokumentacji,
- więź stron ze zmarłym,
- wolę pacjenta,
- okoliczności sprzeciwu strony.
SPRZECIW PACJENTA PRZED ŚMIERCIĄ
Każdy pacjent ma prawo do niewyrażenia zgody na udostępnianie dokumentacji medycznej po jego śmierci. Może również wskazać konkretną osobę, która będzie miała możliwość wglądu do informacji lekarskiej. Wola pacjenta powinna zostać wyrażona pisemnie i dołączona do dokumentacji. W sytuacji wyrażenia woli ustnie, lekarz ma obowiązek taki zapis wprowadzić do dokumentacji medycznej pacjenta.
Wola pacjenta o nieudostępnianiu informacji na temat jego stanu zdrowia nie jest ostateczna. Sąd może na wniosek bliskich zmarłego odwołać jego sprzeciw. Jedynie dwie sytuacje przewidują możliwość odwołania woli zmarłego przez sąd:
- dochodzenie odszkodowania lub zadośćuczynienia przez bliskich zmarłego,
- dla ochrony życia i zdrowia osoby bliskiej.
Warto określić, kim są osoby bliskie dla zmarłego. Osoby te mogą zarówno ubiegać się o dostęp do dokumentacji medycznej członka rodziny, jak i sprzeciwić się dostępie innych do ów informacji.
- małżonek,
- krewni, powinowaci do II stopni w linii prostej,
- przedstawiciele ustawowi,
- osoby pozostające we wspólnym pożyciu,
- rodzeństwo,
- osoby wskazane przez pacjenta.
Możliwość dostępu do dokumentacji medycznej oraz zakres tajemnicy lekarskiej przenosi kwestię roszczeń rodziny zmarłego ponad wolność i wolę pacjenta. Powyższe skutkować może spadkiem zaufania wobec lekarzy. W konsekwencji, pacjenci mogą pomijać istotne fakty na temat swojego stanu zdrowia, w obawie przed ich ujawnieniem po jego śmierci.
Marta Misiaszek
